Αμφίπολη

Lion of Amfipolis, which is one of the most important monuments, not only of Amphipolis but also Macedonias’, is next to the west bank of Strymon, close to the bridge. It was restored on a pedestal in the position where it was discovered, after the completion of the excavation. It is an imposing marble lion in a position of a sited wildcat with its paws up. lt is erected just outside N. Kerdylia, on the national motorway between Thessaloniki and Kavala.

According to some archaeologists, the devastation of the monument took place at the end of the 4th century B.C. It is possible that the monument was destroyed by the Roman conquerors, who in order to take it to Rome, they broke it into pieces. However, the most probable version, seems to be the one that the Lion was destroyed by the Bulgarians in 1204 A.C., who having Ioannitsis as a leader, pillaged all the Macedonian towns.

Many different opinions have been expressed for the purpose or the cause of the monument’s construction. The most prevalent one was expressed by the Professor of Archeology, Oscar Brodear who believed that the Lion was erected in honour of Laomedon, son of Larihos and trusty friend of Alexander the Great. Roger claimed that the monument was erected in honour of Nearchus, Admiral of Alexander the Great. Finally, according to another version, the Lion of Amfipolis was erected as a symbolic monument, in order to reflect the tower’s power, as it happened with the Lions of Dylos.

O "ΛΕΩΝ ΤΗΣ ΑΜΦΙΠΟΛΗΣ", που είναι από τα πιο σημαντικά, όχι μόνο της Αμφίπολης, αλλά και της Μακεδονίας και που βρίσκεται δίπλα στη δυτική όχθη του Στρυμόνα, κοντά στην παλιά γέφυρα. Πρώτη φορά έγινε γνωστή η ύπαρξη του ευρήματος στην Αθήνα από μια αναφορά της 7ης μεραρχίας του ελληνικού στρατού το 1912. Κατά το μήνα Αύγουστο 1916, Άγγλοι στρατιώτες της 8ης ταξιαρχίας της 27ης μεραρχίας του 16ου αγγλικού σώματος στρατού, που κατασκεύαζαν οχυρωματικά έργα στη γέφυρα της Αμφίπολης, βρήκαν τα μαρμάρινα κομμάτια του λιονταριού και προσπάθησαν να τα μεταφέρουν ως τη θάλασσα για να τα φυγαδεύσουν στην Αγγλία. Μα η απόπειρά τους ματαιώθηκε από τους Βουλγάρους, που μόλις είχαν καταλάβει το Παγγαίο, και άρχισαν να τους βομβαρδίζουν.
Οι αρχαιολογικές έρευνες που έγιναν στην περιοχή το 1922 αποκάλυψαν μια ορθογώνια βάση με πλευρά 10,20 μ., πάνω στην οποία το 1936 στήθηκε το μνημείο,

Το γιγαντιαίο αυτό άγαλμα επανασυναρμολογήθηκε από τα κομμάτια του, που βρέθηκαν στο Στρυμώνα και τοποθετήθηκε σε βάθρο πάνω στα αρχαία θεμέλια από πέτρες του 2ου π.Χ. αιώνα που ανασύρθηκαν επίσης από το Στρυμώνα, οπου κατά πάσα πιθανότητα είχαν χρησιμοποιηθεί στο μεσαίωνα σαν φράγμα. Είναι ένα επιβλητικότατο μαρμάριν

ο λιοντάρι, έχει ύψος 5,37 μ. και εικονίζεται καθιστό στα πίσω πόδια, σε στάση καθισμένου αίλουρου με όρθια τα μπροστινά του πόδια και υψώνει το μεγαλόπρεπο ανάστημα του λίγο έξω από τα Ν. Κερδύλια, στην εθνική οδό Θεσ/νίκης - Καβάλας, κοιτάζοντας περήφανο, επιβλητικό κι ακίνητο, ίσια πάνω απ' τα θολά νερά κατά τη βουβή πόλη. Το πρόσωπο του λιονταριού, που υπήρξε ανέκαθεν ιερό σύμβολο των Μακεδόνων, θα ήταν στραμμένο ασφαλώς κατά την πόλη προς πέρα, εκφράζοντας έτσι πληρέστερα το σκοπό και το μεγαλείο της. Απ' το μισάνοιχτό του στόμα σα να βγαίνει ακατάπαυστα ένας βρυχηθμός βαθύς κι απόκοσμος, σκοτεινό προμήνυμα του αινιγματικού σκοπού του.
Η κατασκευή του μνημείου τοποθετείται, κατά τη γνώμη ορισμένων αρχαιολόγων, στα τέλη του 4ου αρχές του 3ου αιώνα π.Χ. Είναι πιθανό ότι το μνημείο κατέστρεψαν οι Ρωμαίοι κατακτητές, οι οποίοι, προκειμένου να το μεταφέρουν στη Ρώμη, το κατακερμάτισαν.

Πιθανότερη όμως, φαίνεται η εκδοχή, το "Λιοντάρι" να το κατέστρεψαν το 1204 μ.Χ. οι Βούλγαροι, οι οποίοι με επικεφαλής τον Ιωαννίτση είχαν λεηλατήσει τότε όλες τις Μακεδονικές πόλεις. Πολλές γνώμες έχουν διατυπωθεί για το σκοπό ή την αιτία της ανέγερσης του μνημείου.

Κατά τον καθηγητή Αρβανιτόπουλο, στήθηκε απ' τον Άγνωνα με υπόδειξη του φίλου του Περικλή (κατά το 437-436 π.Χ), για να θυμίζει τους 10.000 νεκρούς που έπεσαν στη μάχη του Δραβήσκου για το μεγαλείο της Αθήνας. Είναι δηλ. επιτύμβιο "πολυάνδρειον" όπως και το λιοντάρι της Χαιρώνειας.
Μια δεύτερη εκδοχή αναφέρει ότι το μνημείο στήθηκε προς τιμήν του Σπαρτιάτη στρατηγού Βρασίδα. Μετά τις ανασκαφές του 1937 ο καθηγητής της αρχαιολογίας Oscar Broneer υποστήριξε πως ο μαρμάρινος λέοντας στήθηκε προς τιμήν του Λαομέδοντος, γιου του Λαρίχου και έμπιστου φίλου και ναυάρχου του Μ. Αλεξάνδρου.
Σύμφωνα με την εκδοχή του καθηγητή Λαζαρίδη, είναι έργο του 4ου αιώνα π.Χ και δημιουργήθηκε προς τιμήν του Λεωσθένους, ναυάρχου του Μεγάλου Αλεξάνδρου, από τη Μυτιλήνη. Ο Roger υποστήριξε την άποψη ότι το μνημείο στήθηκε προς τιμή του Νεάρχου, ναυάρχου του Μ. Αλεξάνδρου. Τέλος, κατά μια άλλη εκδοχή, ο Λέων ανηγέρθη σαν συμβολικό μνημείο, που εξέφραζε τη μεγάλη δύναμη της πόλης, όπως συνέβη και με τους λέοντες της νήσου Δήλου.
Τέλος, σύμφωνα με τον Σερραίο ιστορικό Γ.Καφταντζή η δημιουργία του μνημείου συνδέεται με το θάνατο σημαντικού προσώπου ή με πολύνεκρη μάχη μεταξύ των Αμφιπολιτών και του Φιλίππου Β' το 356 π.Χ.
Καταστροφή του Μνημείου
Οι απόψεις των αρχαιολόγων για τη χρονολογία που συντελέσθη η καταστροφή του μνημείου διίστανται. Γίνεται αναφορά στο 422 π.Χ από τους υπό Βρασίδα ολιγαρχικούς που μισούσαν τους Αθηναίους. `Αλλη εκδοχή αναφέρει ότι καταστράφηκε από τους Ερούλους το 267 π.Χ. Επίσης αναφορές γίνονται για το 365 π.Χ από τους Βησιγότθους, το 1185 από τους Νορμανδούς, το 1204 από τους Λατίνους και το 1206 από τους Βούλγαρους.
Το μνημείο όντας παρόχθιο, έπεσε εξ' αιτίας διάβρωσης της βάσης του ή από σεισμό, φυλάγοντας ζηλότυπα το μυστικό του, ένα μυστικό που γεμίζει απορίες τους ερευνητές.
Η δημιουργία Μουσείου στην περιοχή με σπάνια ευρύματα μαρτυρούν όλες της πτυχές της ιστορίας της Αρχαίας Αμφίπολης και της περιοχής της που αποτέλεσε μια από τις σημαντικότερες πόλεις όλων των εποχών, σε κάθε μορφή και δραστηριότητα ζωής.

Η οικονομία της Αμφιπόλεως στηριζόταν στον γεωργικό πληθυσμό που καλλιεργούσε τον "εύκαρπον αυλώνα του Στρυμόνος". Μεγάλος όμως ήταν και αριθμός των εμπόρων των βιοτεχνών, των τεχνιτών και των δούλων. Η οικονομική άνθιση της πόλης αντικατοπτρίζεται στις πλούσιες σειρές των νομισμάτων που έκοψε η πόλη στην περίοδο της αυτονομίας της, στην περίοδο των Μακεδόνων ως έδρα βασιλικού νομισματοκοπείου και αργότερα και με αυτόνομες κοπές.

Τα αρχαιολογικά ευρήματα μας πληροφορούν για την διοικητική οργάνωση της πόλης, η οποία με θεσμούς και ειδικούς άρχοντες ασκεί τον έλεγχο του εμπορίου και προστατεύει τη ζωή και την περιουσία των πολιτών της.

Οι ανασκαφές έχουν αποκαλύψει ένα από τα σημαντικότερα κτήρια της πόλης, το Γυμνάσιο, όπου εκπαιδεύονταν και ασκούνταν οι νέοι. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο χαραγμένος σε μαρμάρινη στήλη "Εφηβαρχικός Νόμος". Κοντά στο Γυμνάσιο εντοπίζεται και το θέατρο της πόλης.
Η ευμάρεια της πόλης υποστηρίζεται από την την παραγωγή των τοπικών εργαστηρίων,αγγείων, έργων κοροπλαστικής, γλυπτικής και μικροτεχνίας.Η τοπική καλλιτεχνική παραγωγή διαμορφώνεται κάτω από τις επιδράσεις της αττικής και της ιωνικής τέχνης του Βόρειου Αιγαίου πριν ενταχθεί στην ελληνιστική κοινή των Μακεδόνων.

Ευρήματα από τα τοιχογραφημένα σπίτια, τα ιερά και τους τάφους περιγράφουν επίσης την καθημερινή ζωή των κατοίκων της πόλης, τις ασχολίες των ανδρών, τα έργα των γυναικών, τα παιχνίδια των παιδιών.

Έξω από τα τείχη της πόλης θάβονταν οι νεκροί σε τάφους διαφόρων κατηγοριών ανάλογων με την κοινωνική και οικονομική τους κατάσταση. Αποκαλύφθηκαν 400 περίπου τάφοι διαφόρων τύπων. Οι μνημειακοί τάφοι του μακεδονικού τύπου ανήκαν προφανώς σε άρχοντες της πόλης. Τα κτερίσματα των τάφων, αγγεία, ειδώλια, όπλα, κοσμήματα μαρτυρούν τον πλούτο και την άνθιση της τέχνης στην αρχαία Αμφίπολη.

Ο περίκεντρος ναός αποτελεί σαν αρχιτεκτονική σύνθεση το επιβλητικότερο παλαιοχριστιανικό μνημείο της πόλης και είναι από τους λίγους περίκεντρους ναούς αυτής της περιόδου στον ελλαδικό χώρο. Πυρήνας του ναού είναι ένα κεντρικό εξάγωνο που περιβάλλεται από περιφερειακό διάδρομο οκταγωνικής κάτοψης. Στα ανατολικά εξέχει η πεντάπλευρη εξωτερικά κόγχη του ιερού βήματος που πλαισιώνεται από δυο ορθογωνίους χώρους. Ολόκληρος ο ναός κοσμείται με πλούσια μαρμαροθετήματα που σε μερικά σημεία διασώζονται σε πολύ καλή κατάσταση.

Οι παλαιοχριστιανικές βασιλικές της Αμφίπολης είναι μικρά κτίσματα σε σχέση με αυτά των Φιλίππων και Θεσσαλονίκης. Ανήκουν στον τύπο της ξυλόστεγης βασιλικής, τύπος που επικράτησε στην παλαιοχριστιανική εποχή σε όλη τη μεσογειακή λεκάνη. Κοσμούνται όμως με εξαίρετα αρχιτεκτονικά γλυπτά και ψηφιδωτά δάπεδα.

Βασιλική Α: Είναι το πρώτο χριστιανικό κτίριο που εντοπίστηκε. Είναι τρίκλιτη με νάρθηκα, εξωνάρθηκα και αίθριο και διάφορα προσκτίσματα. Χωρίζεται σε τρία κλίτη με δύο κιονοστοιχίες από τις οποίες βρέθηκαν αρκετοί κίονες με τα κιόνοκρανά τους. Διατηρείται επίσης η βάση του άμβωνα με αντωπή κλίμακα και ο στυλοβάτης από το φράγμα του πρεσβυτερίου. Το δάπεδο του μεσαίου κλίτους και του νάρθηκα ήταν από μαρμάρινες πλάκες, ενώ στα πλάγια κλίτη και στον εξωνάρθηκα υπήρχαν ψηφιδωτά, από τα οποία διατηρούνται αυτά του νοτίου κλίτους, καθώς και αυτά του νάρθηκα. Η βασιλική χρονολογείται με βάση τον αρχιτεκτονικό διάκοσμο στα μέσα του 6ο αι. Το εγκάρσιο τείχος που διήλθε από πάνω της την αχρήστευσε.

Βασιλική Β: Βρίσκεται κοντά στη βοριοανατολική γωνία του οχυρωματικού περιβόλου. Εντοπίστηκε τη δεκαετία του 1940 από τον Δημήτριο Λαζαρίδη. Είναι τρίκλιτη με νάρθηκα και αίθριο. Στη βόρεια πλευρά του αιθρίου και του νάρθηκα αναπτύσσονται τέσερις βοηθητικοί χώροι. Το μεσαίο κλίτος έφερε μαρμάρινο δάπεδο, ενώ τα πλάγια κλίτη ψηφιδωτά από τα οποία ελάχιστα διατηρήθηκαν. Χρονολογείται στον 6ο αι.

Βασιλική Γ: Βρίσκεται στο δυτικό τμήμα της πόλης, λίγα μέτρα βοριοδυτικά της βασιλικής Α. Είναι τρίκλιτη με νάρθηκα και αίθριο, το οποίο είναι τοποθετημένο στη νότια πλευρά της αντί στη δυτική.΄Εφερε ψηφιδωτά δάπεδα με πλούσιο φυτικό και γεωμετρικό διάκοσμο σε όλους τους χώρους της. Στο χώρο του ιερού βήματος σώζεται μεταγενέστερο μονόχωρο ναϋδριο. Χρονολογείται στο δεύτερο μισό του 5ου αι. Η κατασκευή του μεταγενέστερου εγκάρσιου κλίτους την άφησε εκτός της τειχισμένης έκτασης.

Βασιλική Δ: Η τελευταία βασιλική στη σειρά αποκάλυψης, αλλά μάλλον η πρωιμότερη χρονολογικά (β΄μισό 5ου αι.). Είναι τρίκλιτη με νάρθηκα, αίθριο και διάφορα προσκτίσματα που αναπτύσσονται στη βόρεια και νότια πλευρά του. Στο εσωτερικό της σώζεται ο στυλοβάτης του φράγματος του πρεσβυτερίου και η βάση του άμβωνα. Το μεσαίο κλίτος είχε μαρμάρινο δάπεδο ενώ τα πλάγια πήλινες πλάκες. Από το αίθριο διατηρείται ο στυλοβάτης του περιστυλίου και κίονες που τοποθετήθηκαν στη θέση τους.

Η παλαιοχριστιανική Αμφίπολις εντοπίζεται στο μέσον σχεδόν της αρχαίας Αμφίπολης και καταλαμβάνει μικρό τμήμα από την κορυφή του χαμηλού λόφου όπου τοποθετείται η ακρόπολη των κλασικών χρόνων. Ορίζεται από δικό της περίβολο. Ο περίβολος με συνολική περίμετρο 1105 μ. σχηματίζει ακανόνιστο ορθογώνιο με μια προέκταση στη βοριοανατολική γωνία. Η νότια πλευρά συμπίπτει με την πορεία του νοτίου σκέλους της αρχαίας ακρόπολης. Σώζεται σε ύψος που ποικίλει από 0,50 μ. έως 1,50 μ. και πλάτος που κυμαίνεται από 1,65 μ. έως 2,75 μ. Έχει δύο κύριες πύλες στον άξονα βορρά-νότου και τρεις πυλίδες. Ενισχύεται κατά διαστήματα με τετράπλευρους πύργους και έναν κυκλικό στη βοριοανατολική γωνία. Παρουσιάζει επιδιορθώσεις, συμπληρώσεις και ανακτήσεις σε διάφορες εποχές. Γενικά χρονολογείται στον 4ο -6ο αι. Στα τέλη του 6ου - αρχές 7ου αι. ένα εγκάρσιο τείχος από βορρά προς νότο με έναν πεντάπλευρο πύργο περιόρισε την πόλη κατά το 1/4.

Μέσα στην περιτειχισμένη έκταση ανασκάφησαν τέσσερες παλαιοχριστιανικές βασιλικές που συμβατικά έχουν ονομαστεί βασιλικές Α, Β, Γ, Δ, ένα περίκεντρο κτίριο, τμήματα οικιών, μια δεξαμενή (κινστέρνα) και έχει εντοπισθεί μεγάλη στοά με ιωνικούς κίονες ρωμαϊκών χρόνων σε δεύτερη χρήση. Οι Βασιλικές κοσμούνται με ψηφιδωτά δάπεδα και χρονολογούνται στον 5ο - 6ο μ.Χ. αιώνα. Στην ίδια περιοχή βρέθηκε και το κτίριο, όπου στεγαζόταν η έδρα της Επισκοπής Αμφίπολης, με μαρμάρινο δάπεδο του 6ου μ.Χ.

Η ΡΩΜΑΪΚΗ ΈΠΑΥΛΗ βρίσκεται ΝΔ από τις Παλαιοχριστιανικές Βασιλικές. Χρονολογείται στον 3° αιώνα μ.Χ. Η προσεγμένη κατασκευή και η εξαιρετική ποιότητα των ψηφιδωτών, υποδηλώνουν ίσως δημόσιο χαρακτήρα του κτιρίου αυτού, που ίσως ανήκε σε κάποιο μεγαλύτερο οικοδομικό συγκρότημα των Ρωμαϊκών χρόνων. Το τμήμα του κτιρίου που ανασκάφθηκε φαίνεται να αναπτύσσεται με κέντρο ένα αίθριο (αυλή), στο οποίο υπάρχει πηγάδι. Η αυλή είναι στρωμένη με ορθογώνιες μαρμάρινες πλάκες. Δυτικά, νότια και βόρεια της αυλής διατάσσονται δωμάτια. Ιδιαίτερο ενδιαφέρουν παρουσιάζουν τα ψηφιδωτά δάπεδα με μυθολογικές παραστάσεις, που σώθηκαν στους δύο διαδρόμους και σε ένα από τα δωμάτια της δυτικής πλευράς.

Από τους ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟΥΣ ΤΑΦΟΥΣ, που έχουν βρεθεί στην ευρύτερη περιοχή της Αμφίπολης, δύο είναι οι σημαντικότεροι. Βρίσκονται ανατολικά του δρόμου Θεσ/νίκης - Δράμας και χρονολογούνται στον 3° αιώνα π.Χ. Ο ένας έχει δρόμο, προθάλαμο με μια νεκρική κλίνη και θάλαμο με δύο νεκρικές κλίνες σε σχήμα Γ.

Στις κλίνες του θαλάμου υπάρχει ζωγραφική διακόσμηση με Διονυσιακά θέματα. Το μήκος του ξεπερνά τα 11 μέτρα και είναι ο μεγαλύτερος γνωστός τάφος "Μακεδονικού τύπου" της Αμφίπολης. Αποκαλύφθηκε με τις ανασκαφές νότια του Ελληνιστικού νεκροταφείου, σε ύψωμα που δεσπόζει απέναντι από την ανατολική πλευρά της πόλης. Ο δεύτερος τάφος έχει δρόμο και είναι μονοθάλαμος με δύο νεκρικές κλίνες σε σχήμα Γ.

Πάνω στους ατομικούς και οικογενειακούς τάφους στήνονταν διαφόρων μορφών μνημεία, Ναΐσκοι, βωμοί, αγάλματα θεών, αλλά και των ιδίων των αφηρωϊσμένων με το θάνατο τους νεκρών, ζώα συμβολικά για τη δύναμη και το μεγαλείο τους, όπως π.χ. λιοντάρια, αλλά και μορφές μυθικές. Από το νεκροταφείο της Αμφίπολης προέρχεται μια πλούσια σειρά επιτύμβιων στηλών, των οποίων η διακόσμηση αναφέρεται στη ζωή των νεκρών και στις σχέσεις τους με τους επιζώντες συγγενείς. Οι λευκές λήκυθοι είναι μια ιδιαίτερη κατηγορία κτερισμάτων στους τάφους της κλασσικής εποχής. Οι νεκροπόλεις εκτείνονται έξω από το Περίβολο των τειχών της αρχαίας Αμφίπολης. Τα ταφικά μνημεία, υπόγεια ή υπέργεια, εμφανίζουν ποικίλες μορφές και τύπους. Οι μνημειακοί τάφοι μακεδονικού τύπου, καλυμμένοι με τεχνητό τύμβο, ανήκουν σε οικογένειες με διακεκριμένη πολιτική ή οικονομική δύναμη. Πάνω σε τάφους σημαντικών πολιτών στήνονται μερικές φορές σημαντικά επιτύμβια μνημεία.

Η ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗ ΟΙΚΙΑ που βρίσκεται ανάμεσα στο Γυμνάσιο και τη Ρωμαϊκή έπαυλη είναι το καλύτερα διατηρημένο σπίτι που ανασκάφθηκε στην Αμφίπολη. Χρονολογείται στα Ελληνιστικά χρόνια (2ος αιώνας π.Χ.). Πρόκειται για τυπική οικία των Ελληνιστικών χρόνων με περίστυλη αυλή και δωμάτια γύρω απ' αυτή. Η αυλή έχει δάπεδο στρωμένο με βότσαλα. Η στήλη ήταν στρωμένη με πήλινες κεραμίδες, που βρέθηκαν πεσμένες στο εσωτερικό των δωματίων. Σώζονται δύο δωμάτια της βόρειας πλευράς, των οποίων οι τοίχοι διατηρούνται σε μεγάλο ύψος και φέρουν ζωγραφική διακόσμηση.

Το ΓΥΜΝΑΣΙΟ αποτελεί το σημαντικότερο ανασκαμμένο μέχρι στιγμής δημόσιο οικοδόμημα της Αμφίπολης. Βρίσκεται στο ΝΑ τμήμα της αρχαίας πόλης, ανάμεσα στον εξωτερικό και εσωτερικό περίβολο των τειχών και χρονολογείται από τον 4° αιώνα π.Χ. έως το 1° αιώνα μ.Χ. Περιλαμβάνει κλειστούς και υπαίθριους χώρους άσκησης, συναναστροφής και πνευματικής εκπαίδευσης των νέων, καθώς και χώρους συνδεδεμένους με τη λα­τρεία των θεών που προστάτευαν τους αθλητές. Υπάρχουν ενδείξεις για ύπαρξη και αρχαιότερου γυμνασίου, σύγχρονου με την ίδρυση της Αμφίπολης. Στην εποχή του Μακεδονικού Βασιλείου, το Γυμνάσιο αποτελεί σημαντικό θεσμό της Αμφίπολης, στη λειτουργία του οποίου επεμβαίνουν οι Μακεδόνες Βασιλείς.

Η ΑΡΧΑΙΑ ΞΥΛΙΝΗ ΓΕΦΥΡΑ αποτελεί μοναδικό για τον Ελλαδικό χώρο εύρημα. Ανάμεσα στην οχυρή πόλη του τείχους και στην όχθη του Στρυμόνα βρέθηκαν εκατοντάδες πάσσαλοι, που εξασφάλιζαν κάποιο πέρασμα ως τα νεότερα χρόνια. Κάτω από τους πασσάλους αυτούς, σε βαθύτερο στρώμα, διαπιστώθηκαν περίπου 100 πάσσαλοι που στήριζαν τη γέφυρα των κλασσικών χρόνων. Η γέφυρα αυτή ταυτίζεται με τη γέφυρα που αναφέρει ο Θουκυδίδης ότι κατέλαβε ο Σπαρτιάτης στρατηγός Βρασίδας το έτος 424 π.Χ. Η ξύλινη γέφυρα συνέδεε την πόλη της Αμφίπολης με το λιμάνι της, μέσω του ποταμού, που ήταν στην αρχαιότητα πλωτός. Οι ξύλινοι πάσσαλοι, συχνά ενισχυμένοι στο αιχμηρό άκρο τους με σιδερένια επένδυση, αποτελούσαν την υποδομή της γέφυρας και συνεχίζονταν στην προ των τειχών περιοχή, που καλύπτονταν με νερά από τις πλημμύρες του Στρυμόνα.

Η αρχαιολογική σκαπάνη έχει φέρει στο φως πολύ αξιόλογους αρχαιολογικούς χώρους στην περιοχή της Αμφίπολης, ανοικτούς στους επισκέπτες.

Τα ΑΡΧΑΙΑ ΤΕΙΧΗ της πόλης αποτελούν ένα περίβολο με μήκος 7.450 μ. περίπου, που περιέβαλλε την πόλη απ' όλες τις πλευρές. Ένας μικρότερος περίβολος, μήκους 2.200μ. περίπου υπήρχε στην Ακρόπολη. Αποκαλύφθηκαν εντυπωσιακά τμήματα του τείχους της κλασικής και ελληνιστικής εποχής. Το σημαντικότερο τμήμα είναι αυτό στο Σιδ. Σταθμό, κοντά στο Στρυμόνα, με οχυρές πύλες, μεγάλα συγκροτήματα αγωγών για την αποχέτευση των νερών της βροχής και εντυπωσιακές κλίμακες, που οδηγούν στον περίπατο του τείχους. Σημαντικό επίσης τμήμα είναι κι αυτό που βρίσκεται στην περιοχή της αρχαίας γέφυρας.