Αμφίπολη

Η παλαιοχριστιανική Αμφίπολις εντοπίζεται στο μέσον σχεδόν της αρχαίας Αμφίπολης και καταλαμβάνει μικρό τμήμα από την κορυφή του χαμηλού λόφου όπου τοποθετείται η ακρόπολη των κλασικών χρόνων. Ορίζεται από δικό της περίβολο. Ο περίβολος με συνολική περίμετρο 1105 μ. σχηματίζει ακανόνιστο ορθογώνιο με μια προέκταση στη βοριοανατολική γωνία. Η νότια πλευρά συμπίπτει με την πορεία του νοτίου σκέλους της αρχαίας ακρόπολης. Σώζεται σε ύψος που ποικίλει από 0,50 μ. έως 1,50 μ. και πλάτος που κυμαίνεται από 1,65 μ. έως 2,75 μ. Έχει δύο κύριες πύλες στον άξονα βορρά-νότου και τρεις πυλίδες. Ενισχύεται κατά διαστήματα με τετράπλευρους πύργους και έναν κυκλικό στη βοριοανατολική γωνία. Παρουσιάζει επιδιορθώσεις, συμπληρώσεις και ανακτήσεις σε διάφορες εποχές. Γενικά χρονολογείται στον 4ο -6ο αι. Στα τέλη του 6ου - αρχές 7ου αι. ένα εγκάρσιο τείχος από βορρά προς νότο με έναν πεντάπλευρο πύργο περιόρισε την πόλη κατά το 1/4.

Μέσα στην περιτειχισμένη έκταση ανασκάφησαν τέσσερες παλαιοχριστιανικές βασιλικές που συμβατικά έχουν ονομαστεί βασιλικές Α, Β, Γ, Δ, ένα περίκεντρο κτίριο, τμήματα οικιών, μια δεξαμενή (κινστέρνα) και έχει εντοπισθεί μεγάλη στοά με ιωνικούς κίονες ρωμαϊκών χρόνων σε δεύτερη χρήση. Οι Βασιλικές κοσμούνται με ψηφιδωτά δάπεδα και χρονολογούνται στον 5ο - 6ο μ.Χ. αιώνα. Στην ίδια περιοχή βρέθηκε και το κτίριο, όπου στεγαζόταν η έδρα της Επισκοπής Αμφίπολης, με μαρμάρινο δάπεδο του 6ου μ.Χ.